مالیات بر ارزش افزوده به چه معناست ؟
قبل از بررسی مالیات بر ارزش افزوده، بهتر است با مفهوم «ارزش افزوده» بیشتر آشنا شویم. ارزش افزوده، تفاوت ریالی بین کالا (یا خدمت) فروخته شده و کالا (یا خدمت) خریداری شده است. طبق ماده ۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده که به اختصار قانون VAT یا VALUE ADDED TAX مینامیم؛ مالیات بر ارزش افزوده یعنی خریدار موظف است مبلغی بیش از مبلغ کالا را به فروشنده پرداخت نماید تا فروشنده در زمان مقرر این هزینه را به دولت بازستاند.
اظهار نامه مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده، مالیاتیست که به صورت غیر مستقیم بر مصرف داخلی کالاها و خدمات انتصاب داده میشود. این مالیات در هر مرحله از تولید یا توزیع محصول اضافه میشود.
با این وجود؛ دولت مالیات را به عنوان یک ابزار سیاستگذاری در نظر میگیرد تا بتواند تمامی فعالیتهای اقتصادی کشور مانند دخالت در توزیع درآمد، تخصیص منابع و… را تحتکنترل داشته باشد.
ولی باز هم بخشهای از درآمد یا دارایی افراد توسط اهرمهای دیگر دولت مانند اهرمهای اداری و اجرایی وصول میشود. این درآمدها شامل:
- پرداخت مخارج عمومی
- اجرای سیاست های مالی
- و حفظ منابع اقتصادی و …
با این اوصاف؛ بسیاری از صاحبنظران بر این باورند که با اعمال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده، میتوان نارساییهای سیستم مالیاتی را برطرف کرد و مالیات را به عنوان یک منبع درآمد مطمئن برای دولت نام برد.
اهمیت اظهارنامه ارزش افزوده چیست؟
با اینکه از زمان عملی شدن دریافت مالیات کمتر از پنجاه سال میگذرد، اما بسیاری از کشورهای جهان (در حال توسعه و توسعه یافته) از سیستم مالیات بر ارزش افزوده استفاده میکنند؛ به طوری که تا سال ٢٠٠٢ بیش از ١٢٠ کشور جهان این مالیات را در کشور خود معرفی کردهاند.
مالیات بر ارزش افزوده در بسیاری از کشورها به عنوان یک منبع جدید درآمد برای دولت نام برده میشود. برخی اوقات از مالیات بر ارزش افزوده تحت عنوان «ماشین پول» نیز یاد شده است. دلیل این نامگذاری را وسعت مبنای این مالیات میدانند که در بر گیرنده انواع درآمدها (مزد و حقوق، اجاره، بهره و سود) است.
مالیات بر ارزش افزوده به دلیل دارا بودن مزایای بسیار از جمله درآمدزایی زیاد، رابطه مستقیم و یکبهیک با درآمد ملی کشور و خاصیت خود تنظیمی قوی، همواره به عنوان یکی از بهترین نظامهای مالیات غیر مستقیم شناخته شده است.
مهمترین پیامد اجرای مالیات بر ارزش افزوده در ایران، افزایش درآمدهای مالیاتی دولت است. درآمدهای مالیاتی دولت در ایران زمینه را برای کاهش وابستگی دولت به نفت فراهم میکند و این باعث میشود نوسانهای بین المللی بازار نفت نتواند به طور مستقیم اقتصاد ایران را تحت تاثیر قراردهد و تورم ناشی از ریالی کردن دلارهای نفتی برای خرج کردن در داخل کشور کاهش یابد. علاوه بر آن بسترها برای رشد سرمایهگذاری و تولید آمادهتر میشود که در بلند مدت رشد پایدار را به دنبال خواهد داشت.

نوع اجرای اظهارنامه مالیات ارزش افزوده در ایران
در ﺳﺎل 1381 ﻻﯾﺤﻪ ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺑﺮ ارزش اﻓﺰوده ﺗﻘﺪﯾﻢ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺪ ﺗﺎ ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺗﺼﻮﯾﺐ آن ﺳﭙﺮی ﮔﺮدد. در ﺳﺎل 1382 ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر رﻓﻊ ﺑﺨﺸﯽ از ﻣﺸﮑﻼت ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ اﺧﺬ ﻣﺎﻟﯿﺎتﻫﺎ و ﻋﻮارض از ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻓﺮاﻫﻢ آوردن ﻣﻘﺪﻣﺎت اﺟﺮای ﻧﻈﺎم ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺑﺮ ارزش اﻓﺰوده ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ «ﺗﺠﻤﯿﻊ ﻋﻮارض ﺗﺼﻮﯾﺐ» ﺑﻪ اﺟﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ. و در آذر ﻣﺎه ﺳﺎل 1383 ﻣﺎﻟﯿﺎت ﺑﺮ ارزش اﻓﺰوده ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺑﺨﺸﯽ از ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎی ﮐﻼن ﻧﻈﺎم ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺠﻤﻊ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻧﻈﺎم ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺷﺪ.
نرخ مالیات بر ارزش افزوده چگونه محاسبه میشود؟
نرخ مالیات برارزش افزوده را دولت به واسطه درصدی بیان میکند. در سال 1395 نرخ مالیات بر ارزش افزوده 9% توسط دولت ارائه شد. VAT را باید قبل از به پایان رسیدن مهلت آن، در اظهار نامه مالیاتی خود اظهاری کنیم. در صورت عدم پرداخت VAT در موعد مقرر علاوه بر پرداخت مالیات بایستی 75%مبلغ مالیات را نیز بپردازند. علل و عوامل متعددی باعث شده مردم انگیزه کافی برای پرداخت مالیات نداشته باشند و حتی برخی فرار مالیاتی را نوعی ارزش بدانند؛ در این شرایط دولت میبایست از طریق توجیه مردم و بازنگری در شیوه انجام مخارج خود و لحاظ کردن بُعد اقتصادی در آنها، هم به شیوه عملی و هم از راه تبلیغاتی و فکری سعی در همراه کردن مردم با خود داشته باشد.
این قابل درک است که نمی توان بیش از تمرکز بر فروش و تدارکات، به فعالیتهای مربوط به مالیات بر ارزش افزوده پرداخت. از این رو ، به دست آوردن یک متخصص که وظیفه اظهار نامه مالیات بر ارزش افزوده را به عهده دارد ، بسیار حیاتی است تا اطلاعات استاندارد برای سازمان امور و مهلت اعلامیه اظهارنامه بر ارزش افزوده را شفاف سازی کند.
با این وجود؛ اظهارنامه مالیاتی را بایستی در موعد مقرر به سازمان امور مالیاتی کشور، ارسال کنیم. کارآفرینان و مدیران کسبوکار برای جلوگیری از جریمههای ممکنه و ارسال اطلاعات اشتباه بهتر است با متخصصین گروه مشاورین AccBI مشورت نمایند.
گروه مشاورین AccBI با تجربه، دانش و تسلط بر امور کالاها و ارائه راهكارهای بهینه برای سادهتر كردن روند مالیات بر ارزش افزوده از جمله VAT را به موقع و با دقت و مهارت بالایی به انجام میرسانند. مانند:
- تهیه اظهارنامه مالیاتی
- تعیین مالیات بر ارزش افزوده
- پر كردن اظهارنامه
- جلوگیری از هزینههای اضافی
- اطمینان از معافیت و بازپرداخت
و …
